Ano de produción: 1964 (Italia);
Dirección e guión: Pier Paolo Pasolini;
Fotografía: Tonino Delli Colli (B/N);
Montaxe: Nino Baragli;
Dirección artística: Luigi Scaccianoce;
Vestiario: Danilo Donati;
Música orixinal: Luis Enrique Bacalov e Carlo Rustichelli.
Reparto: Enrique Irazoqui
(Xesucristo), Margherita Caruso
(María xove), Susana Pasolini
(María maior), Marcello Morante
(Xosé), Mario Socrate
(Xoán o Bautista), Settimio di Porto
(Pedro), Enrico María Salerno (voz de Xesús).
Máis de corenta anos despois da súa rodaxe e co sangue do
GoreCristo aínda fresco na memoria, sentar a ver a versión que do Evanxeo de Mateo fixo Pier Paolo Pasolini convírtese nun exercicio de saúde mental ao que un debe entregarse libre de prexuízos, asumindo que, ás veces, unha extensa suma de defectos e imperfeccións pode producir un resultado final estrañamente fascinante. Nese misterio radica xustamente
o suave milagre do cinema.
Pasolini optou por facer o que ninguén ensaiara até aquel entón: achegarse á figura de Xesús con ollada limpa e laica, renunciando á espiritualidade de
todo a cen do cine en coloríns e cinemascope do Hollywood dos 50. Pasolini prescinde dos referentes estéticos habituais na arte relixiosa, descartando o concepto clásico de beleza en favor da sinceridade. Cóntanos os feitos sen adornalos, esquece a solemnidade e sitúanos nos mesmos escenarios polos que se pasean os seus personaxes facendo de nós observadores directos do que ocorre. Asistimos ao irrefreábel sufrimento de María ante o calvario do fillo, ou ás bágoas de Pedro ao ser consciente de que en efecto negou tres veces ao seu mestre (ao entender, en suma, que traizoou a quen tamén é o seu amigo). Como se todo acontecese por primeira vez diante dos nosos ollos.
O Cristo de Pasolini móvese entre paisaxes ásperas revelándose intensamente humano, con ocasionais arroutos de ira e a permanente sensación de que o tempo váiselle das mans. Non é preciso ter fe para deixarse seducir polas súas palabras e a súa presenza, a dun Enrique Irazoqui que acadou o papel
sen pretendelo realmente: o actor español, na altura estudante de economía, viaxara a Italia para contactar con intelectuais que apoiasen a loita antifranquista como membro que era dun sindicato clandestino. O director decidiu nada máis velo que el era o protagonista que necesitaba.
A película conmove sen necesidade de malas artes nin de efectismos: a nudez do seu plantexamento convirte en especialmente ridículos outros tratamentos que a historia do cine deu do mesmo tema. Bo exemplo é o excepcional comezo do filme, resolto nuns poucos planos que amosan a María embarazada e a Xosé, dúas persoas sinxelas que non entenden o que pasa e crúzanse miradas perplexas sen pronunciar unha soa palabra.
A impresionante fotografía de Tonino Delli Colli somérxenos no fermoso primitivismo dos brancos e grises máis luminosos, un primitivismo estético que na imaxinación poética do cineasta vai asociado ao mito dos paraísos perdidos nos que os desexos se manifiestan sen a lousa represora da moralidade. Para Pasolini todo o humano é sagrado, así que non se trata só de darlle corpo ao personaxe divino, senón tamén de sacralizar os comportamentos sinceros e apaixonados de homes e mulleres, algo ao que dedicou boa parte da súa filmografía. Unha filmografía tan irregular como necesaria e única, que discorre por camiños que nunca máis volveron ser transitados.
¶
