O amigo Jaure anda provocador, criticando aos "covardes do sistema literario galego, que nunca din o que pensan". Algo de razón ten, pero nun país coma este no que dos famosos seis graos de separación sóbrannos polo menos tres, é imposíbel esquecer que hai unha morea de xente sometida, guiada ou cegada pola amizade (mesmo aínda que non sexa moi grande, nin sequera moi directa), cousa que dito sexa ao paso non me parece mal. O problema, aquí e alá, é o de non sermos capaces de entender que se poñemos podre un libro, un filme ou un blog, tanto dá, o que facemos é criticar unha obra e non necesariamente aos seus autores, polos cales mesmo podemos sentir verdadeiro aprezo. A miña admiración confesa polo mestre e por Agustín Fernández Paz non diminúe por recoñecer que O país durminte é un libro fallido, ou que Fantasmas no corredor non debería ter saído nunca do caixón. Do mesmo xeito, que Spam me pareza unha novela indignante e espantosa non implica odio a Francisco Castro pola miña parte. E por falar do propio Jaureguizar, aquel café nunha área de servicio non me inflúe á hora de dicir que A cova das vacas mortas é tan recomendábel como mala Unha cabana na lúa e desleixado o seu Cabaret Voltaire.
¶
A verdade é que Jaureguizar ten moito afán de protagonismo. Agora deulle por non sacar da boca o nome de Diego Ameixeiras... Alguén pode dar algunha razón?
No que atinxe á literatura galega, supoño que tamén hai que ver as cousas no seu contexto. Pasa como co cinema español, que cando estrean peli Almodóvar, Amenábar e Santiago Segura o ano é magnífico (no que respecta ás cotas de pantalla), e cando non teñen peli, o ano é pésimo.
É dicir, a vostedes parécelles que na literatura española en español ou na literatura de Portugal hai un número de autores de calidade proporcionalmente superior ao que hai en GZ? Non será que con frecuencia lamentamos aquí a ausencia de obras mestras cando polo noso contorno tampouco é que abunden, precisamente?
É obvio: Que este blog sexa un dos meus favoritos non implica que teña que estar de acordo coas opinións do seu autor ( por exemplo no que atinxe a Almodóvar ou Carlos Boyero). As discrepancias "profesionais" non conlevan molestias "persoais" se se me permite a terminoloxía de Mario Puzo.
O que levo lido de Spam góstame, mais hai tantos gostos coma persoas no mundo, e é bo que así sexa.
E dende logo, non creo que a literatura española en español sexa superior en calidade á galega: gozo tanto das novelas de Bieito Iglesias coma nas de Eduardo Mendoza e gozo tanto cos artigos de Josito Pereiro coma nos de Millás. Digo.
O problema xorde cando non sabemos se a crítica procede da amizade ou da crítica severa, da xenreira ou do rigor analítico. Canto máis perto estean os lectores dos autores máis difícil é o deslinde.
Non só hai covardes no sistema literario. En todos os eidos temos mixiricas. Eu tento ir pola blogosfera a cara descuberta polo que non sempre resulta doado dicir todo o que un pensa de maneira directa e sen medo ás represalias.
Só os que teñen unha certa vocación de salvadores e guieiros aseguran dicir exactamente o que pensan, quen os crería se non fose así? Os outros sabemos que tal cousa é unha absoluta imprudencia e moito máis cando se trata de sancionar a cualidade da obra allea. Iso non quere dicir que no ámbito privado non fagamos esa sanción, pero precisamente porque é privado, porque está a salvo de ser tomado por universal e científico, cando non o é. Porque funciona dentro de criterios persoais e individuais (gústame ou non me gusta)carentes de calquera valor crítico. É isto debe ser así porque a autorictas necesaria para emitir criterio atendíbel ten que virnos dada pola comunidade, non abonda con que Fulano ou Mengano afirmen posuíla.
Pero, en fin, a vostede, a Jaureguízar ou ao señor Castro, asegurando que a súa novela "descolocou á crítica" ou algo así, acadarán algún día a sabedoría, que entre os seus compoñentes leva sempre unha boa dose de prudencia.
Saúde e república.
Duancos, ¿ten algo de malo ter vocación de salvador ou guieiro? ¿Ten algo de bo ser tan prudente que un soamente se atreve a comentar libros cos seus íntimos? ¿Pensa realmente, e falo por min, hai gran preocupación pola autorictas cando opinamos en público? ¿E pola sabedoría? Trátase de opinar en blogs e debater entre todos, non de dar leccións maxistrais.
Luís González Tosar: «Rematando a lembranza da "xeración Dorna" leo as declaracións do novelista Santiago Jaureguizar, que gaba a "xeración do peixes". Novísimos autores "próximos ao que pasa en Europa e nos Estados Unidos... Aos que non lles interesa para nada a literatura galega nin a coñecen moi ben".
E digo eu, que carallo fan escribindo en galego?» (El Ideal Gallego, 12/02/2007)
Mimá, que burradas poden lerse nos xornais... Que carallo facían os precursores do rexurdimento escribindo en galego, eles que non coñecían nada a historia literaria da nosa lingua? Escribirían na lingua que lles era propia e cotiá, sen máis, á marxe de que estiveran próximos ou non aos temas e estilos dos escritores que lles antecederon? Por outra parte, que non interese algo non quere dicir que non se coñeza: a min non me interesa o cinema español actual (agás honrosas excepcións), e penso que en conxunto representa unha maneira de entender o audiovisual que debera ser superada urxentemente, pero iso non quere dicir que non saiba del; antes polo contrario, para poder expresarse así hai que ter visto bastantes películas durante un tempo suficiente.
A cita de Jaureguizar é clara: "A algúns, mesmo, non lles interesa para nada a literatura galega nin a coñecen moi ben". Fala de escritores que non a coñecen nin se interesan por ela. Non é o seu caso, Pawley, respecto ao cinema español. Dito doutro modo: se non coñecéndoa tampouco lles interesa... está tan inxustificada pregunta de Tosar? Creo que ben o xornalista descontextualizou ou podou de máis as afirmacións de Jaureguizar, ben este falou sen pulir ben as palabras. Eles, desde logo, son os que o saben. Ao final, sospeito que esta afirmación é producto, como tantas veces, do función "informadora" dos medios de comunicación.
Amigo Pawley, ten toda a razón. Hai moita xente que usa o galego e non ten por que recoñecer o máis mínimo interese nin o mínimo coñecemento sobre a literatura galega: xornalistas, guionistas, advogados, médicos, profesores de ciencias, etc. Son moitos desde logo. Agora, dígame en que país un literato manifesta sen asombrar o descoñecemento e o interese pola literatura na súa lingua, así como foi expresado. Vostede mesmo recoñece que non gusta do cinema español, mais despois de coñecelo suficientemente. De que estamos a falar?
Pois como o tempo é limitado e a literatura universal moi ampla, vexo perfectamente factíbel que haxa xente que decida non ler obras de autores do seu país porque o coñecemento digamos "inevitábel" que ten deles non lle aporta razóns para aprofundar na súa obra. Eu non sinto necesidade de ver todos os filmes que se fan en España (máis de cen cada ano) para poder dicir en xeral que o que se coce aquí non me interesa: bástame a experiencia acumulada ao longo do tempo. Digo "en xeral", entendendo que sempre hai magníficas excepcións. Pois coa literatura pasa o mesmo. Ou que necesita vostede ler a obra completa dun certo poeta para poder desbotalo da súa vida lectora?
Resultaralle obvio, Martin, que vou estar de acordo con que nin é factíbel lelo todo nin é interesante facelo. Eu non só non sinto a necesidade de ler toda a literatura en galego senón que prefiro ocupar o meu tempo en moitas ocasións en lecturas máis atractivas. Non obstante, desinteresado como estou por moitas obras (galegas ou non) véxome permanentemente interesado pola literatura galega, na que cada día desexo atopar referentes da mellor literatura mundial, tanto na de hoxe como na de épocas pasadas. Aquí admito o meu descoñecemento, que tento remediar cando podo, e o meu máximo interese, paralelo á miña tentativa de fornecer algo de valor a esta literatura. Son desexos, Martin, que poden estar adubados cun coñecemento insuficiente do corpus literario, mais que son incompatíbeis para un autor cun desinterese xeral pola literatura galega. Vostede mesmo, que mostra un desinterese polo cinema español "en xeral", demostra ter un (des)interese relativo necesario para estar alerta ás excepcións que está disposto a valorizar. Polo tanto, implicitamente recoñece que non concibe dar estas opinións sobre o cinema español desde o descoñecemento e o desinterese absolutos. Aquí está a contradición que eu subliñaba: propoñer o autor galego a afirmar publica e rotundamente o desinterese e o descoñecemento da literatura galega. Vostede relativiza no seu caso, como é de sentido común, mais a afirmación expresada na prensa non coincide coa súa perspectiva.
Creo que está vostede amosando unha visión moi restictiva da palabra "desinterese". Cando Jaureguizar di que hai autores novos desconectados da literatura galega actual, non quere dicir que esa xente amose un completo desprezo por ela, senón que se move á marxe do que polo común ela ofrece, que non pretende transitar polos mesmos vieiros que outros autores, e que quere achegarse ao que fan algúns escritores de fora do país. Que xa leron dabondo a Ramón Caride e que no sucesivo prefiren ler a Antonio Gamoneda, un supoñer. O matiz eu entendo que está xa implícito, pois o contrario sería unha obviedade, da mesma maneira que cando alguén di "non me interesa o que fai Almodóvar" (cousa que eu lle escoitei varias veces a un lector habitual desta páxina que non viu nada dese cineasta nos últimos quince anos) debe entenderse que tal frase non supón unha negación total e permanente das posibilidades dese autor, senón un simple comentario que atende aos datos (mesmo aos prexuízos) que sobre ese director se teñen.
Se voltamos ao inicio do debate debemos lembrar que as palabras escollidas foron estas: "non lles interesa para nada a literatura galega nin a coñecen moi ben". Cada autor é responsábel do que di, e neste caso ese "para nada" non deixa espazo ao relativismo. Claro que sempre pode haber cuestións implícitas, mais nuns casos a porta fica máis aberta que noutros. Eu teño que pensar que se dixo isto Jaureguizar foi porque quixo falar neses termos. O respecto á súa posición de comunicador profesional e intelectual obrígame a isto.
Por outro lado, creo que esta contundencia vai na súa asumida liña de provocador, no contexto dun artigo en que afirma vivir "nun país de cegos" e compartir un sistema literario "cheo de covardes que non din o que pensan". É moi contundente, Martin, moi contundente. El saberá por que.
Si, pero o relativismo e a contundencia non son incompatíbeis. Se eu digo que o cine español non me interesa nada, non quero dicir que "non me interesa ningunha das películas que se producen, produciron e producirán", senón que "en xeral" non me interesa. E non preciso ver todas as películas que fixo, fai e fará Gerardo Herrero para poder eliminalo da miña lista de prioridades, o cal non quita que se no futuro fai algún filme que me chegue moi ben recomendado non vaia velo. Pois coa literatura galega pode acontecer exactamente o mesmo. Eu entendo que o "non coñecer" que dixo Jaureguizar equivale a "non ler" (de maneira habitual), non a un "nunca leron nin lerán nada que estea feito na Galiza", que non é o caso.
De calquera xeito, non esquezamos nunca que no sintagma "literatura galega" o núcleo é o substantivo, non o adxectivo.
Desde logo, se alguén di que unha literatura non lle interesa "para nada", que está sustentada por "cegos" e "covardes que non din o que pensan" eu entendo que nela non ve nada interesante e que os creadores da mesma carecen de todo o necesario para facer algo meritorio, ademais de seren patoloxicamente hipócritas. Por iso continúo a preguntarme polas pretensións dunha afirmación tal.
Sería mellor que fose o propio Jaureguizar quen explicase o que quixo dicir, pero eu tampouco entendo que "vivir nun país de cegos" sexa o mesmo que "vivir nun país no que ninguén fai nada que taña o máis mínimo mérito". Existe cegueira, por exemplo, naqueles que mesmo facendo cousas de calidade viven pechados a outras formas de facer literatura/cinema/etc, ignorando o que se cociña por aí adiante.
Aquí chego logo, Martin. Por unha banda falei dun sistema literario no que ninguén ergue a voz e, quen a ergue, é un provocador. Por outra, distinta, referínme aos Peixes, unha xeración de rapaces que non teñen interese na tradicións, entre outras características. Comentei iso porque unhas semanas antes linllo a un deles no País-GZ. A partir deses dous elementos houbo malintencionados que afirmaron que desprezaba a miña literatura e a lingua que adoito usar. Eu creo que se debe coñecer a tradición literaria na que se inxire un, pero hai algúns escritores emerxentes que perciben isto como superfluo. Pero si, eu lin moitas cousas escritas en galego en séculos atrás; algunhas foron determinantes na miña obra(Cunqueiro, Fole), outras (Otero Pedrayo) causáronme estrondosos bocexos. Xa coñecen o meu lema: "A vida é demasiado curta e Otero Pedrayo demasiado longo". A ver se desta volta non se terxiversa.
Alégrome de que teña aparecido, Jaureguizar, porque era a peza que faltaba. O asunto que eu introducín nesta liña de comentarios era a referencia á pregunta que lanza aos "Peixes" Luís Gonzáles Tosar despois de ler a súa descrición: novísimos autores "próximos ao que pasa en Europa e nos Estados Unidos... Aos que non lles interesa para nada a literatura galega nin a coñecen moi ben". Trátase, como ve, dun asunto encaracolado: que defenden os acuáticos tendo en conta a súa definición, mais parece que isto xa o ten explicado na entrada que acaba de facer. Por outro lado, a min o que me interesa, con vostede presente, é o significado das súas valoracións sobre este país de "cegos" e "covardes que non din o que pensan", afirmacións rotundas que non deixan lugar a relativismos.
Sobre o que comenta G.Tosar, eu creo que é posible sen un escritor en galego sen ler aos clásicos e mesmo sen ler aos contemporáneos. As traducións están abrindo, tamén, esa posibilidade. Outra cousa é que eu pense que esa vía sexa aconsellable, que, reitero, non o penso.
Sobre a miña rotundidade ao expresarme, é defecto do animal. Con todo, cánsame este sistema no que o 90 por cento dos que opinan se agochan baixo un seudónimo ou se conforman con poñer boa cara.
Creo, despois destas explicacións, Martin, Jaureguizar e todos, que moitos somos os que desexamos que a literatura galega estoupe en calidade e variedade. Sobre todo no que respecta á caducidade de esquemas creativos balorentos. Cansado estou de oír, por exemplo en poesía, a valorización dun libro premiado por "seguir unha tradición autenticamente galega". Non sei o que significa, sobre todo porque as tendencias principais (as máis seguidas) non me parecen consolidadas a base de grandes obras. Creo na apertura de perspectivas, e agora máis que nunca. Sempre que a calidade responda, desde logo.
""Que carallo facían os precursores do rexurdimento escribindo en galego, eles que non coñecían nada a historia literaria da nosa lingua? Escribirían na lingua que lles era propia e cotiá, sen máis, á marxe de que estiveran próximos ou non aos temas e estilos dos escritores que lles antecederon? """
Um pouco de respecto caros. Isso é completamente gratuíto e nada tem a ver com o ridículo presente.
Mas que acreditais que os únicos que liam eram os de Nós?
Mas que acreditais que os precursores eram parvos? Algum de vós leu algo de literatura escrita em Galiza entre 1400 e 1850??? Pois eles paparam enteirinha. Ou seica a soberania estética com que enceta a literatura galega é casualidade. Muito latim da Europa e também mais literatura francesa (e russa traducida e inglesa) e inglesa direita, evidentemente o Portugal inteiro e em muita mais quantidade da que se pensa. Estavam mui ao dia, pero muito das novidades (Rosalia e Pondal são impressionantes nas suas referências e Murguia é um erudito enciclopédico de talhagem europeia e com muito gosto, o mesmo que Valadares, Añón, Pintos, e sempre foi desse jeito: Feijó, Sarmiento, Gondomar, Francisco Sánches...)E sem passar muito por Espanha. É ler.
O sistema de comentarios está á disposición dos lectores de "signos de vida" (antes "días estranhos") exclusivamente para a publicación de opinións e comentarios relacionados co contido deste blog. Calquera texto publicado por medio do referido sistema non reflicte necesariamente a opinión do autor deste blog. As opinións e informacións publicadas no sistema de comentarios son de autoría e responsabilidade integral dos leitores que del fixeran uso. O autor deste blog resérvase o dereito de suprimir os comentarios e textos que considere ofensivos, difamatorios, calumniosos, preconceitosos ou de algunha forma perxudiciais a terceiros. Textos de carácter promocional ou inseridos no sistema sen a debida identificación do autor (nome completo e enderezo válido de e-mail) tamén poderán ser eliminados.
